Anadolu topraklarının ilk telsiz telgraf istasyonu, Antalya'nın KaÅŸ Ä°lçesi'ndeki antik Patara'da ortaya çıktı. Patara Kazı Heyeti BaÅŸkanı Prof. Dr. Havva Ä°ÅŸkan Işık, Likya BirliÄŸi'nin antik Patara'daki meclis binasına 750 metre uzaklıktaki 3 yapının Anadolu'nun ilk telsiz telgraf istasyonu olduÄŸunu söyledi. Prof. Dr. Işık, "Osmanlı'da ilk telsiz haberleÅŸmesi, Patara'dan bugün Libya sınırlarında bulunan Derne arasında yapıldı" dedi.

 Prof. Dr. Işık, antik kent içinde yer alan telsiz telgraf istasyonlarına iliÅŸkin yerel tarih baÄŸlamında bazı bilgilere sahip olduklarını, ama BaÅŸbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu BaÅŸdenetçisi Ahmet Oral'ın bu konuyla ilgili 2009 yılında yayımlanan bir araÅŸtırması sonucu önemli bir veri tabanına ulaÅŸtıklarını söyledi. Prof. Dr. Işık, söz konusu araÅŸtırmadan yola çıkarak yaptıkları incelemelerde, Patara'da Likya BirliÄŸi'nin meclis binasına 750 metre uzaklıktaki yapıların Anadolu topraklarındaki ilk telsiz telgraf istasyonunun kalıntıları olduÄŸunu belirterek ÅŸunları söyledi:

 "Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu'nun son dönemlerinde, Trablusgarp savaşı öncesinde, Alman Telefunken firmasıyla 1904 yılında bir sözleÅŸme imzalanır. Bu firmadan alınan teçhizat, iki istasyona yerleÅŸtiriliyor. Biri Patara'ya, karşı istasyon ise bugün Libya sınırları içinde bulunan Derne'de oluÅŸturuluyor. Ä°mparatorluk, Berlin'e iki Türk mühendisi gönderiyor. Orada telsiz telgraf makineleriyle ilgili gerekli eÄŸitimi aldıktan sonra CihanoÄŸlu Tevfik Bey Patara istasyonuna geliyor, Emirganlı Hasan Bey ise Derne'ye gidiyor. Böylece haberleÅŸme Türk mühendisleri tarafından yapılıyor. 2 merkez arasındaki ilk haberleÅŸme, 4 Ocak 1905 tarihinde baÅŸlıyor. "

 1911 YILINDA Ä°TALYANLAR BOMBALADI

Prof. Dr. Havva Ä°ÅŸkan Işık, iki merkez arasındaki ilk telsiz haberleÅŸmesinin, aynı zamanda Osmanlı'da ilk kez telsiz teknolojisinin kullanıldığı gün olarak kayıtlara girdiÄŸini aktardı. Prof. Dr. Işık, "Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu, en uzak vilayetlerinden biri olan Trablus'la iletiÅŸimi telsiz yoluyla kurdu. Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu ve Ä°talya arasında 1911 yılında patlak veren Trablusgarp savaşında 7 yıl hizmet veren Patara telsiz telgraf istasyonu, Ä°talyan donanması tarafından bombalandı" diye konuÅŸtu. 30 Eylül'deki o bombardımanda Anadolu topraklarındaki ilk telsiz telgraf istasyonunun büyük zarar gördüÄŸünü anlatan Prof. Dr. Işık, böyle bir veri tabanı içinde yapıları hem Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu'nun son günleri, hem savaÅŸ tarihi, hem de iletiÅŸim tarihi açısından fevkalade önemsediklerini kaydetti. Prof. Dr. Işık, Trablusgarp savaşı sırasında Patara'nın karşı istasyonu Derne'de komutanın Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk olduÄŸunu ifade etti.

Patara'daki Anadolu topraklarının ilk telsiz telgraf istasyonu için Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi bünyesinde bir çalışma grubu oluÅŸturulması arzu ve düÅŸüncesi içinde olduklarını kaydeden Prof. Dr. Işık, çalışma grubuyla bu yapılar hakkında bilimsel çalışmayı tamamlayabilmeyi ve akabinde burayı dönemin araç gereçleriyle bir müze haline dönüÅŸtürebilmeyi hedeflediklerini aktardı. 

Patara'da 1911 bombardımandan büyük zarar gören binaların aradan geçen 100 yıl içinde otlar ve çalılıklar tarafından istila edildiÄŸini söyleyen Prof. Dr. Işık, söz konusu yapılarda kazı çalışmalarının baÅŸlamadığını, belli bir plan dahilinde bu çalışmaları yapmayı hedeflediklerini kaydetti. Prof. Dr. Işık, bu planlama için Milli Savunma ve UlaÅŸtırma bakanlıklarıyla görüÅŸmelere baÅŸladıklarını sözlerine ekledi.